Τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ) παρουσιάζουν τα τελευταία χρόνια έξαρση σε όλες τις ηλικίες και χώρες. Ως Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα ονομάζουμε τις λοίμωξεις που μεταδίδονται μέσω της σεξουαλικής επαφής. Κάποια από αυτά μπορεί να μεταδοθούν μέσω του αίματος, από τη μητέρα στο μωρό, μέσω της χρήσης συρίγγων από μολυσμένο άτομο και σε κάποιες περιπτώσεις με την απλή δερματική επαφή. Αποτελούν σημαντικό πρόβλημα για τη δημόσια υγεία.
Είναι πιθανό σε ένα άτομο να συνυπάρχουν 2-3 σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Συχνά τα συμπτώματα μπορεί να είναι ασήμαντα ή και ανύπαρκτα. Τούτο συνεπάγεται ότι κάποιος μπορεί να έχει προσβληθεί από ένα νόσημα και να μην το έχει αντιληφθεί, βάζοντας σε κίνδυνο τον ίδιο αλλά και το σύντροφό του.
Τα περισσότερα από αυτά παρουσιάζουν παρεμφερή συμπτώματα, κάτι που τα κάνει δύσκολο να διαγνωστούν. Τα κυριότερα συμπτώματα είναι :
- ασυνήθιστη έκκριση υγρών από τον κόλπο και το πέος
- φαγούρα
- εξανθήματα ή πληγές στην περιοχή των γεννητικών οργάνων
- πόνος ή κάψιμο κατά τη σεξουαλική επαφή ή την ούρηση.
Ποια είναι τα πιο γνωστά και συνήθη ΣΜΝ;
ΚΟΝΔΥΛΩΜΑΤΑ
Ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) είναι από τα πιο συνηθισμένη σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Μεταδίδεται ακόμη και με τη δερματική επαφή. Ο ιός μπορεί να είναι είτε ασυμπτωματικός, είτε συμπτωματικός με επιπτώσεις όπως δερματικές παραμορφώσεις στην περιοχή των γεννητικών οργάνων έως και καρκίνο του τραχήλου, καρκίνο του πρωκτού και καρκίνο του λάρυγγα. Ο έγκαιρος εμβολιασμός στην παιδική ηλικία προστατεύει σε μεγάλο βαθμό.
ΓΟΝΟΡΡΟΙΑ
Ονομάζεται αλλιώς και γονοκοκκική λοίμωξη ή βλεννόρροια. Πρόκειται για μια βακτηριακή λοίμωξη. Τα συμπτώματα είναι συνήθως πολύ ήπια και περιλαμβάνουν συνήθως τσούξιμο, πόνος καθώς και πυώδη έκκριση. Η γονόρροια εξαπλώνεται γρήγορα και μπορεί να οδηγήσει σε στειρότητα τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες, εάν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα. Αντιμετωπίζεται εύκολα με τη λήψη αντιβιοτικών. Η προφύλαξη από τη νόσο βασίζεται στη χρήση προφυλακτικού κατά την σεξουαλική επαφή.
ΧΛΑΜΥΔΙΑ
Τα χλαμύδια αποτελούν ένα από τα συχνότερα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Μπορούν να οδηγήσουν σε υπογονιμότητα και εξωμήτρια κύηση αν δεν αντιμετωπιστούν άμεσα. Πρόκειται επίσης για βακτηριακή λοίμωξη με παρόμοια συμπτώματα, όπως έκκριση υγρών, τσούξιμο κατά την ενούρηση κ.α. Τις περισσότερες φορές όμως δεν υπάρχει κανένα σύμπτωμα. Η νόσος αντιμετωπίζεται εύκολα με τη λήψη αντιβιοτικών. Συχνά τα συμπτώματα είναι ήπια, οπότε και η διάγνωση τους δεν είναι άμεση. Τα χλαμύδια μπορούν επίσης να μολύνουν το ορθό και τον λαιμό. Μεταδίδονται τόσο με την σεξουαλική επαφή όσο και με τα χέρια.
ΣΥΦΙΛΗ
Αποτελεί ένα λιγότερο συχνό σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα σε σχέση με τη γονόρροια και τα χλαμύδια. Παρατηρείται όμως σημαντική έξαρση τα τελευταία χρόνια. Είναι βακτηριακή λοίμωξη. Μιμείται πολλά από τα συμπτώματα άλλων νοσημάτων κι έτσι η διάγνωση της καθίσταται ιδιαίτερα δύσκολη. Η σύφιλη μπορεί να παραμείνει σε λανθάνουσα κατάσταση στο σώμα μέχρι και 20-25 χρόνια. Ξεκινάει με μία ανώδυνη πληγή στα γεννητικά όργανα, το ορθό έντερο ή το στόμα, και εξελίσσεται σε στάδια. Παράλληλα επιτίθεται στα εσωτερικά όργανα, τους μύες, την καρδιά, τον εγκέφαλο, τα νεύρα, τα μάτια και τις αρθρώσεις. Χωρίς θεραπεία, μπορεί να αποβεί μοιραία μετά από χρόνια. Ωστόσο, η σύφιλη μπορεί να θεραπευτεί με τη λήψη αντιβιοτικών.
ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ
Η ηπατίτιδα θεωρείται από τα σοβαρότερα και πιο επικίνδυνα ΣΜΝ. Αποτελείται από τα τρία διαφορετικά στελέχη (Α, Β και C). Ο προληπτικός εμβολιασμός ήδη από την παιδική ηλικία μπορεί να την περιορίσει σημαντικά και είναι καλό να ανανεώνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Η ηπατίτιδα C μεταδίδεται συχνά από τη χρήση μολυσμένης βελόνας, ενώ η ηπατίτιδα Β μεταδίδεται με τη σεξουαλική επαφή και το αίμα. Η ηπατίτιδα Α μεταδίδεται με την κοπρανοστοματική οδό. Η λοίμωξη που προκαλείται μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα στο συκώτι (κίρρωση, νεόπλασμα).
ΕΡΠΗΣ
Ο έρπης τύπου 2 μεταδίδεται με τη σεξουαλική επαφή, το στοματικό σεξ ή την απλή δερματική επαφή. Προξενεί μικρές επώδυνες πληγές γύρω από τα γεννητικά όργανα. Τα συμπτώματα εμφανίζονται περιοδικώς και πολλές φορές παρουσιάζουν εναλλαγές αύξησης και μείωσης. Προς το παρόν δεν υπάρχει θεραπεία και μπορεί να μεταδοθεί και ελλείψη συμπτωμάτων. Η προφύλαξη από τη νόσο βασίζεται στη χρήση προφυλακτικού κατά την σεξουαλική επαφή. Κατά την είσοδο του ιού στο σώμα παρουσιάζεται αδιαθεσία, τοπικός πόνος, κνησμός και ενοχλήματα κατά την ούρηση. Τα συμπτώματα υποχωρούν μετά μερικές εβδομάδες. Ωστόσο, στο 90% των περιπτώσεων παρουσίαζει υποτροπές.
ΑΙDS / HIV
Το AIDS αποτελεί το πιο σοβαρό ΣΜΝ. Ο ιός HIV που προκαλεί το AIDS μεταδίδεται μέσω της σεξουαλικής επαφής, αλλά και των μολυσμένων συρίγγων. Μεταδίδεται ακόμη και από την μητέρα στο παιδί. Προσβάλλει κυρίως τους ομοφυλόφιλους ή αμφοτεροφυλόφιλους άνδρες με πολλαπλούς συντρόφους, άτομα που κάνουν κατάχρηση ενδοφλεβίων ναρκωτικών, Αφρικανούς και Αϊτινούς και τους πολυμεταγγιζόμενους. Η νόσος μπορεί να παρουσιασθεί σε ετεροφυλόφιλους άνδρες και γυναίκες. Είναι πιθανόν να μην εκδηλωθούν συμπτώματα για πολλά χρόνια. Άτομα που πάσχουν ήδη από κάποιο άλλο σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα είναι πιο επιρρεπή στο να προσβληθούν από τον HIV. Ακόμα δεν υπάρχει κάποια αποτελεσματική θεραπεία για τη νόσο. Ωστόσο, νεώτερα φάρμακα και συνδυασμοί πετυχαίνουν συχνά να σταματήσουν την εξέλιξη της. Η προφύλαξη από τη νόσο βασίζεται στη χρήση προφυλακτικού κατά την σεξουαλική επαφή.
Πώς μπορούμε να προστατευτούμε από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα;
Τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα είναι εύκολο να μεταδοθούν, αλλά δύσκολο να διαγνωστούν και συνάμα να θεραπευτούν. Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος είναι η αποχή από τη σεξουαλική επαφή, ενώ η μονογαμική σχέση μπορεί να θεωρηθεί ως ο δεύτερος καλύτερος τρόπος πρόληψης. Από τη στιγμή που κάποιος αποφασίσει να είναι σεξουαλικά ενεργός, είναι καλό να γνωρίζει ότι δεν υπάρχει απόλυτα ασφαλής σεξουαλική επαφή. Αυτό όμως που μπορεί να κάνει είναι να ελέγχει :
- τον αριθμό των σεξουαλικών συντρόφων
- τις πρακτικές υγιεινής
- τη συστηματική χρήση προφυλακτικού.
Η χρήση του αντισυλληπτικού χαπιού προφυλάσσει τη γυναίκα από το να μείνει έγκυος, όχι όμως από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Σημαντική είναι και η ύπαρξη προγραμμάτων ενημέρωσης ήδη από τα σχολεία. Η εξέταση για η διάγνωση ύπαρξης ενός ΣΜΝ συνήθως περιλαμβάνει τη λήψη αίματος, η οποία θα βοηθήσει στην παροχή της κατάλληλης θεραπείας.
Αν παρατηρήσετε κάποιο σύμπτωμα από όσα αναφέρθηκαν παραπάνω, μην αμελήσετε να προγραμματίσετε ένα διαγνωστικό ραντεβού με τον ιατρό σας. Ο Παθολόγος/ Λοιμωξιολόγος Δρ. Αντώνης Βασιλογιαννακόπουλος βρίσκεται στη διάθεσή σας.
